FRUIT BOMEN

BESCHRIJVING
Wist je dat er van appels wel duizenden soorten zijn? En wellicht daarom is de appel ook wel hét symbool van alle fruitsoorten, althans, van de meest voorkomende fruitsoorten in alle gematigde klimaatzones. Nou die gaan we niet allemaal bespreken, want dat is een universitaire studie op zich. Maar er is nog genoeg informatie over de  algemene wetenswaardigheden.

BLOEI
De appelboom bloeit in het voorjaar en geeft prachtige bloesems, die de bijen ook graag bezoeken.

JONG APPELBOOMPJE
Onderstaand appelboompje is relatief klein gekocht samen met nog zo’n zelfde boompje bij een tuincentrum. Ze waren op 1 januari 2020 geplant en gaven de zelfde zomer zowaar vijf grote appels! In de zomer van 2021 waren dat al 42 appels! En de boompjes zijn nog lang niet volgroeid, alhoewel ze laagstam zullen blijven. Deze zijn dus ook geschikt voor een kleine tuin of de omheining van een moestuin.
En echt niks leukers dan als je kinderen of kleinkinderen er van plukken, en de appels nog opeten ook!

BESCHRIJVING
Van de peer zijn ongeveer veertig soorten. Daarnaast zijn er ook kleinere peersoorten die minder zoet zijn en als zodanig geschikt zijn om stoofpeertjes van te maken met extra zoetmiddel.

BLOEI
De perenboom bloeit in het voorjaar en geeft prachtige bloesems, die de bijen ook graag bezoeken.

Deze prachtige peren bloesem wordt graag bezocht door de bijen vanaf maart tot mei.

Hoogstam peren boom tot aan de nok gevuld met peren, halverwege september.

BESCHRIJVING
Van de pruim zijn ongeveer twintig soorten, die in twee hoofdgroepen zijn opgedeeld, de Europese en Japanse pruimen. Van deze soorten bestaan tegenwoordig wereldwijd honderden varianten, die zo zijn ontstaan door enten en genetisch diverse vruchten te kruisen, de cultivars.

Echter, pruimen werden van oudsher overal in de Oude en Nieuwe Wereld geteeld en is wellicht de eerst gecultiveerde vrucht, samen met de appel. Onderstaand pruimenboompje is een laagstam. Gezien de dikte van de stam is deze wellicht zo’n 80 jaar oud.

Jong aangeplantte fruitboompjes hebben nog ondersteuning nodig.

BESCHRIJVING
De druif of druivelaar, ook wijnstok genoemd, is een klimplant welke groeit en slingert als een liaan of druiven-ranken. Het woord ‘rank’ heeft van oudsher de betekenis van ‘omhoog klimmend’ of ‘opheffend’, en een rankende plant doet dat.
De vruchten van de wijnstok groeien in trossen druiven die rood-paars tot blauw-paars gekleurd zijn. Witte druiven zijn hybride.

Alhoewel druiven niet aan een boom groeien, wordt deze klimplant toch aan deze pagina fruitbomen toegevoegd. Want wanneer de druiven-trossen groot gevormd zijn, kunnen ze bij wijze van spreken in twee handen worden vastgehouden. In zo’n formaat kan een tros druiven zowel ter sier als fruit-delicatesse prijken op de fruitschaal, in tegen-stelling tot kleinere bes-soorten die afkomstig zijn van bessen-struiken (en die dus niet in trosvorm groeien maar afzonderlijk van elkaar).

Dit is een nog jong aangeplantte druif, welke het jaar ervoor een hoogte had van ongeveer 70 centimeter.
Deze Cabernet druif heeft een ronde vorm. Het sap in dit stadium is zoet zuur, maar diep paars van kleur. Vol met anti-oxydanten. Lekker door een  fruit-smoothie.

De Cabernet Sauvignon wordt overigens minder vaak in Nederlandse wijngaarden aangeplant, aangezien deze langere tijd nodig heeft om compleet te rijpen. Bij een koude lente en koele zomer, zoals die van 2021, blijven de vruchten ook kleiner qua omvang. Overigens ook voor andere druivensoorten geldt dat bij een slechte zomer, kassen nog steeds een uitkomst zijn in Nederland.

Staat de Druivelaar echter volledig beschut én op het zuiden gericht, dus aan de zonzijde, én krijgt deze bij aanhoudende droogte voldoende water, dan is de aanplant zeker de moeite waard vanwege de volle smaak van druifsoorten als Merlot en Cabernet Sauvignon.

HET ‘KRENTEN’
Wanneer de druiventrossen in een vroeg stadium ‘gekrent’ worden, krijgen de resterende druiven meer omvang. ‘Krenten’ is het verwijderen van de kleine groene druifjes tussen de reeds grotere en rijpere druiven vandaan. Het krenten betreft hier dus een werkwoord, terwijl druiven ook tot krenten en rozijnen kunnen worden gedroogd.

BESCHRIJVING
De vijg is een meerstammige heester en gedijt goed in Nederland. Wanneer deze beschut staat op het zuiden, geeft deze zelfs ondanks een matige zomer, zalig zoete vruchten!

VRUCHT
De Vijg
Afgebeeld is de Rouge de Bordeaux of de Signora.

Deze boom groeit zelfs op de koude Noord Hollandse klei-bodem waar bijna altijd wel een westenwind waait. Maar hij staat relatief beschut en de vruchten zijn zoet. Wanneer je er drie verorberd hebt, heb je een voldaan gevoel van wel drie uur! Wat een verschil om van je eigen bomen te eten (of van die van vrienden), in plaats van uit de gestijlde vruchten in een oneindige stroom van plastic bakjes, dubbel verpakt in cellofaan. Hallo! Worden wij wakker?

BESCHRIJVING
De Kweepeer gedijt ook goed in Nederland.

VRUCHT
De kweepeer is een grote gele soms groene vrucht en van binnen wit. Het heeft de vorm van een peer, maar is alleen groter. Sommige soorten hebben de vorm van een appel, en zijn dan ook groter. Ze zijn hard qua textuur, je kan er niet in bijten. Allen zijn zuur van smaak, en dienen net als stoofpeertjes gekookt te worden. Zoetmiddelen erbij maken het tot een lekkere gelei of marmelade. Omdat de vrucht hard is, kan deze net als een pompoen lastig zijn om te snijden. Soms kleurt het vruchtvlees rood bij het koken. Er zit veel pectine in kweeperen.

Dit is de Kweepeer Rea’s Mammoth, deze zijn vaak een beetje behaard. De vruchten smaken goed en kleuren rozerood na koken.

BESCHRIJVING
De vlier gedijt goed in Nederland. Toen deze foto gemaakt werd halverwege september, waren de trossen vlierbessen al aardig rijp. Deze afgebeeld smaakten zoet. Maar er waren ook al andere vlier heesters waarvan de bessen overrijp waren, en dus helaas te laat geoogst. En deze overrijpe struiken verspreiden een zoetzurige ‘alcoholiserende’ geur, om het zo maar te beschrijven. Hiertussen waren ook nog trossen die niet volledig gerijpt waren, en die hadden nog lichtgroene besjes tussen de rijpe donkerpaarse bessen. Ook deze trossen waren echter niet meer voor oogsten geschikt. (De struik daarvan staat echter het grotendeel van de dag in de schaduw in een park. Wellicht met meer zon en een goede verzorging van de struiken, is de oogst optimaal.)

VRUCHT
De vlierbes

De takken van de vlierheester buigen naar beneden vanwege de zware trossen met vlierbesjes. Wanneer geoogst is het goed om de trossen van meerdere struiken eerst in een paar emmers water te weken en te wassen. Door ze te weken verlaten eventuele insecten de besjes. Een enkele keer komt het voor dat er wormpjes in de bessen zitten. Door de trossen met bessen onder te dompelen in water komen ze er uit. Wanneer geinfecteerd hiermee dienen ze uiteraard niet geconsumeerd te worden.

Wanneer van goede kwaliteit, is het evengoed ook nog belangrijk om de trossen schoon te spoelen, aangezien de besjes die reeds open gesprongen zijn ingedroogd sap op de trossen achterlaten, wat niet vers meer is. Wanneer goed geoogst is er van de bessen een heel lekker vlierbessensap te maken, en wanneer ingedikt ook jam en siroop.

BESCHRIJVING
Vroegah, was Nederland echt een fruitig landje en stond het vol met fruitboomgaarden, die door de lokale bewoners werden onderhouden. Ook in de Betuwe was veel fruitteelt, waaronder kersen. Reeds in 1830 was er een fabriek opgericht in Tiel voor de produktie van wijn en bierazijn, en in een later stadium werden ook appels, peren, biet en wortels verwerkt tot siropen en koffiesurrogaat. De ‘Nederlandsche fabriek’ voerde de bewoording ‘verduurzaamde vruchten’ door in hun naam, en in 1988 begint men met het vervaardigen van jam. Dat werd vervoerd in blikken van 15 kilo, waar de kruideniers in de regio de jam uitschepten voor hun klanten. Soms werd de jam ook vanaf grote handkarren (9 in totaal) op straat verkocht in steden (die toen lang niet zo groot waren als nu). Tijdens de eerste wereldoorlog produceert men naast jam ook appelstroop.

Vlak voor de 2e wereldoorlog, neemt de fruit-verwerkende fabriek een reclamebureau in de hand, en hieruit is het vermaarde cartoonfiguurtje ‘Flipje’ ontstaan, een poppetje bestaande uit een jongensfiguur met een torso in de vorm van een framboos, en armen en benen die uit aalbessen zijn samengesteld. Het heeft een koksmuts op met daarop zijn naam ‘Flipje’, en hij heeft Hollandse klompen aan (wat in die tijd veel werd gedragen op het platteland). Hij ‘garandeert kwaliteit en gewicht’. (Bron flipje-tiel .nl)
Er zijn oneindig veel cartoons en stripachtige sprookjes verhalen van dit poppetje gecreëerd. Bovenstaande afbeelding is een latere variant (de klompen zijn hier verdwenen, maar de kersen zijn zo mooi geïllustreerd!).

Tegenwoordig wordt naast het bereiden van vers fruit in jams, marmelades, siropen, taarten, drank (zoals kersenlikeuren) enzovoort, het fruit ook vers ingevroren. Drink je wel eens smoothies? Deze bevroren kersen, die zijn ontdaan van hun pit, passen daar perfect in! Zo lekker!!!!

BESCHRIJVING
De Mispel is een zeldzame fruitboom of heester in Nederland. Vroeger kwam deze vaker voor, en er stammen ook uitdrukkingen van die tijd, bijvoorbeeld ‘Zo rot als een Mispel’. En dat heeft een reden. 

VRUCHT
De Mispel is iets groter als een kiwi, en het zijaanzicht van de mispel heeft ook zo’n zelfde structuur, het is net een grote halve kiwi. Wel grappig om een vergelijking te maken met een kiwi, die de meeste Nederlanders wel kennen uit de supermarkten. Want de kiwi groeit dus aan de andere kant van de wereld, terwijl de Mispel van nature in Europa voorkomt. En de meeste mensen deze vrucht niet kennen, of er zelfs nog nooit van gehoord hebben.

Mispel eerste week van Oktober

De vrucht is pas volgroeid halverwege Oktober. Deze is echter dan nog hard, en nog niet eetbaar. Als je het zou eten dan heeft deze een wrange smaak. Want om te rijpen heeft deze vrucht een paar nachten lichte vorst nodig. Door ze na de nachtvorst te plukken, dat is doorgaans eind oktober of november, als de takken al kaal zijn, dan kan je ze nog een tijdje laten liggen totdat ze gaan fermenteren. De vrucht is dan zacht geworden, en zoeter van smaak. Als de Mispel eenmaal zacht geworden is, dien je het wel binnen een paar dagen op te eten. Dat is in feite hetzelfde als met al het andere fruit. Laat je het langer liggen dan wordt het inderdaad ‘Zo rot als een mispel’.

Het is net een halve Kiwi. En dan iets groter.